دائرة المعارف معنویت راستین
Related Articles
اگر برای جوانان توصیه‌ای، و یا سفارشی دارید بفرمایید؟
در فراگیری مهارت‌های زندگی، علی الخصوص در بخش علمی ـ روانی، مبحث (مهارت تفکر نقاد) مطرح می‌گردد که 
می‌توان همان مهارت را در مورد اعتقادات نیز تعمیم داد. مهارت تفکر نقاد را یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی سالم شمرده‌اند. تفکر نقاد بدان معناست که شخص اطلاعات، گفته‌ها، نظرات، آراء، پیشنهادات را مورد بررسی قرار دهد و هیچ اندیشه، پیشنهاد یا نظر و رأیی را بدون سنجش و ارزیابی نه رد کند و نه تائید نماید. در تعریف دیگر از تفکر نقاد آمده است: این نوع تفکر فرآیندی است که درستی و اعتبار اطلاعات و عقاید را ارزیابی می‌کند. در تعاریفی که از تفکر نقاد شده است چند نکته اساسی و کلیدی را می‌توان به این صورت استخراج کرد: ۱ـ تفکر نقاد، تفکری منطقی و صحیح است که بر نحوه‌ی تصمیم‌گیری، تمرکز دارد و بر عملکرد شخص اثر می‌گذارد و این نوع تفکر است که تعیین می‌کند که شخص چه تصمیمی بگیرد و چه عملی را انجام بدهد. ۲ـ تفکر نقاد، تفکری است که برای قضاوت و نتیجه‌گیری به جستجوی مدارک، ادله و براهین واقعی و حقیقی می‌پردازد و یا برای دستیابی به چنین قضاوت و نتیجه گیری‌ای خواستار دلایل، مدارک و براهین می‌باشد. ۳ـ مراد از تفکر نقاد، فرآیندی است که به جستجوی صحت و ارزش موضوعات یک جریان و عقیده می‌پردازد. ۴ـ در تفکر نقاد و منطقی، طبق یک فرآیندی با جستجوی دلایل، راه کارها و ارزیابی موقعیت‌ها و وضعیت‌ها و سنجش یک رأی و عقیده آغاز می‌شود و شخص بر اساس دلایل و مدارک و اسناد عینی و واقعی، دیدگاه خود را تغییر می‌دهد.
در این شیوه تفکر که تفکر نقاد نام گذاری شده است، برای دفاع و حمایت از هر عقیده‌ای شواهد و مدارک و اسناد واقعی ارائه می‌گردد و برای پذیرش عقیده دیگران هم مدارک و اسناد حقیقی درخواست می‌شود. نه آن که برخی از احساسات، حب و بغض‌ها، خواب‌های بی اساس، تهدیدها و تطمیع‌ها… منشأ تغییر عقیده انسان متفکر نقاد باشد. به عبارت دیگر، هیچ نظر، رأی، عقیده یا تصمیم و پیشنهادی بدون دلیل و مدرکِ عقلایی رد و یا قبول نمی‌شود. در حقیقت، این مهارت از شخص می‌خواهد که در مورد ابعاد زندگی خود و دیگران، آراء و نظرات خود و دیگران نقادانه و منطقی فکر کند. لازمه تفکر نقادانه آن است که شخص به جستجو، تجزیه و تحلیل و ارزیابی نظرات، پیشنهادات و عقائد بپردازد. و در پی دلایل، مدارک و اسناد عینی و واقعی باشد. و دیدگاه خود را بر اساس همان مدارک و اسناد حقیقی تغییر دهد. موقعیت و شرائط را به صورت مجموعه‌ای کلی در نظر بگیرد و بتواند واقعیت را از افکار، حدسیات، مفروضات و عقائد جدا کند. در توصیه‌ای که از اینجانب خواستید دارا بودن و به کارگیری تفکر نقاد و منطقی را به جوانان توصیه می‌کنم. زیرا این نوع تفکر و اندیشه دارای ضرورت و اهمیت فراوانی است. امروزه انسان به واسطه گسترش رسانه‌ها با حجم زیادی از اخبار و اطلاعات در تمام زمینه‌ها مواجه می‌گردد که گاه می‌بایست نسبت به آنها تصمیم‌گیری کند در اینجا دارا بودن یک تفکر منطقی و نقاد، در تصمیم‌گیری صحیح کمک کار انسان می‌گردد. انسان، علی الخصوص جوانان در معرض عقائد مختلف از گونه‌های متفاوت که در فراسوی دنیای غرب و شرق وجود دارد مواجه می‌گردد در برخورد اولیه شاید تصمیم‌گیری و نتیجه‌گیری که سریع از او خواسته نشود اما این نوع اندیشه در ذهن او باقی خواهد ماند و منشأ برخی از تصمیم‌گیری‌ها می‌شود. اگر شخص بتواند از آن اطلاعات و دانسته‌ها با به کارگیری مهارت تفکر نقاد و منطقی، ارزیابی صحیحی داشته باشد قطعاً در تصمیم‌گیری و عملکرد، بهترین تصمیم و صحیح‌ترین عمل را انجام می‌دهد. و اگر نتواند ارزیابی صحیح و منطقی انجام دهد هر تصمیم و عملکردى که اتخاذ کند قاطعانه نخواهد بود و همواره با شک و تردید همراه است که آیا این تصمیم و این عملکرد و این گزینش… صحیح و درست است یا ناصحیح و نادرست؟! مواجه شدن با عقائد مختلف لازم نیست از طریق رسانه‌ها باشد بلکه در محیط زندگی انسان این پدیده رخ می‌دهد. در خانواده در فضای فردی و درونی انسان… این که واقعاً این عقیده‌ای که من نسبت به انسان و خدا و جهان هستی دارم صحیح است یا نه؟ ملاک صحت که هم عقیده بودن با آباء و اجداد نیست وگرنه هیچ دینی و فرقه‌ای قابل تغییر نبود. همواره بت پرستان می‌بایست بت می‌پرستیدند. باید به صورت منطقی و نقادانه با جستجوکردن ادله واقعی نه واهی و توهمی؛ درستی یک اعتقاد را مورد ارزیابی قرار داد. با کنار گذاشتن تمام حب و بغض‌ها. زیرا اگر حب و بغض در انسان وجود داشته باشد مانع تحقیق جامع و ارزیابی درست می‌گردد. حب و بغض، هم کیش بودن با پدر و مادر، هم شکل درآمدن با جامعه و محیطِ اطراف… مانع اندیشیدنِ صحیح و تصمیم‌گیری و عملکرد منطقی است. یکی از اصول مهارت تفکر نقاد آن است که باید تعصبات را کنار گذاشت و آن چه را که عقل سالم انسان با ارزیابی مدارک و براهین، به صورت درست، صحت و یا سقم درک می‌کند ارزشمند است وگرنه داشتن تعصب اندکی از منطقی بودن و نقادانه اندیشه کردن را تحت شعاع قرار خواهد داد. حب و بغض، تبعیت از جبر اجتماع… هر یک اندکی از منطقی بودن، تصمیم صحیح و عملکرد مناسب را بکاهد دیگر نمی‌توان آن اندیشه را نقاد و منطقی دانست. توصیه ما به جوانان داشتن مهارت تفکر نقاد و منطقی است.
تشکر فراوان
درود – اگه بازم مثل این دارید بگذارید
اینجا همیشه پستهای عالی داره ممنون