دائرة المعارف معنویت راستین
Related Articles
زکات از نظر اسلام چه جایگاهی دارد؟
در تعریف زکات نوشته‌اند که (صَدَقَهٌ مُتِعَلَقَهٌ بِالنِّصَابِ بِالاِصَالَهِ) زکات صدقه‌ای است که مربوط به نصاب است و از 
ناحیه شرع معین شده است. در قرآن شریف ۳۲ بار واژه زکات به کار رفته است. که تنها ۲۷ بار آن کنار اقامه نماز آمده است. سوره بقره، آیات ۱۷۷ و ۴۳، سوره اعراف، آیه ۱۵۶، نمل ۳، لقمان ۴، فصلت ۷، مریم ۳۱ و ۵۵، انبیاء ۷۳، بینه ۵، توبه ۶۰ و ۱۰۳ حجرات ۹ و صدها روایت در کیفیت پرداخت زکات و اهمیت آن و… در سخنان معصومین (ع) آمده است. خداوند در آیه ۱۷۷ سوره بقره می‌فرماید: «لَیسَ البِّرَ أَن تُوَّلُوا وُجُوهَکُم قِبَلَ المَشرِقِ وَ المَغرِبِ وَلکِنَّ البِرَّ مَن آمَنَ بِاللهِ وَ الیَّومِ الاخِرِ وَ المَلائِکَهِ وَ الکِتَابِ وَ النَّبِیینَ وَ آتَی المَّالَ… وَ أقَامَ الصَّلاهَ وَ آتَی الزَّکَاهَ…» (نیکی (تنها) این نیست که «به هنگام نمازم صورت خود را به سوی مشرق یا مغرب متوجه کنید بلکه نیک و (نیکوکار) کسانی هستند که به خداوند رستاخیز فرشتگان و کتاب و انبیاء ایمان آورده‌اند و مال خود را با علاقه‌ای که به آن دارند به خویشان و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه و سائلان و بردگان انفاق می‌کنند نماز بر پا می‌دارند و زکات را می‌پردازند…) در این آیه شریفه یکی از مصادیق بر و نیکوکاری پرداخت زکات معرفی شده است. پرداخت زکاتی که انسان را در زمره ابرار قرار می‌دهد. خداوند در آیه ۷ سوره فصلت به کسانی که زکات نمی‌پردازند با توبیخ و تهدید برخورد می‌کند و آنها را مشرک خطاب می‌نماید. (وَ وَیلٌ لِلمُشرِکِینَ الذِّینَ لا یُؤتُونَ الزَّکَاهَ وَ هُم بِالاخِرَهِ هُم الکَافِرُونَ) (وای بر مشرکان باد! همان‌هایی که زکات را اداء نمی‌کنند و آخرت را منکرند.) از مجموعه آیات و روایات زکات، بر می‌آید که زکات هم دارای پیامدهای فردی و هم دارای پیامدهای اجتماعی است.
آثار فردی زکات: درمان بخل، کلید برکت و زیاد شدن رزق، بیمه شدن مال، محبوب‌ترین فرد نزد خداوند، وسیله تقرب به خداوند، راه رسیدن به رحمت‌های خاص خداوندی، وسیله باز شدن گره‌ها، سبب فرو نشاندن غضب الهی و کفاره گناهان، شرط رهایی از کفر، سبب گشایش برای مردگان، سبب استجابت دعا، سبب قبولی نماز، مایه جاودانگی، سبب زندگی شیرین، خواب راحت، نشانه کمال اسلام و ایمان مؤمن، نشانه قوام و استواری مکتب و سبب رنگ خدایی یافتن انسان است. این همه از آثار پیامدهای زکات بود که بر فرد زکات دهنده تأثیر می‌گذارد.
آثار اجتماعی زکات؛ برادری، ایجاد و یا تعمیق روابط، کینه زدایی، به صحنه کشاندن واماندگان، تقویت بنیه دینی مردم، کم شدن مفاسد اجتماعی، بسیج برای حل مشکلات، آزمایش مردم، تأثیر بر نسل آینده و جامعه فردا، دفع بلا از امت، فقر زدایی، ایجاد اشتغال، وسیله اقتدار امت اسلام، کم شدن مفاسد اجتماعی، حفظ آبرو و نیز پرداخت زکات تعدیل ثروت را به همراه خواهد داشت و اگر زکات پرداخت نگردد طبق آیات و روایات پیامدهای سویی برای فرد و اجتماع به همراه خواهد داشت. پیامدهایی نظیر: تلف شدن اموال، انتقام، هزینه شدن اضطراری مال در راه اشرار، کمبود و قحطی، هزینه شدن مال در راه گناه، محروم شدن از تولیت و تعمیر مراکز دینی، بی برکتی، گسترش فقر، علامت نفاق، اخراج از مسجد، محروم شدن از رحمت، مرگ چهارپایان، هم ردیف رباخواران، و نیز موجب قبول نشدن نماز و عبادات خواهد بود.
زکات یک فرع از فروع دین اسلام است. ضروری دین اسلام است. طبق فتوای تمامی فقهاء دین اسلام، کسی است که ضروری دین اسلام را قبول نداشته باشد کافر است. یعنی اگر مسلمانی بگوید من زکات را قبول ندارم، اعتقادی به زکات ندارم، دیگر مسلمان نیست بلکه کافر شده است. گاهی شخصی زکات را قبول دارد، اعتقاد دارد، اما نمی‌پردازد، او مسلمان است اما گناه کرده است. ولی اگر کسی بگوید اصلاً زکات را قبول ندارم، قطعاً کافر شده است. زیرا زکات با این همه تأکید، در آیات و روایات که آمده است بیانگر وجوب و اهمیت آن در دین اسلام است اگر کسی یکی از واجبات مسلم در تعالیم دین اسلام را معتقد نباشد به دین اسلام کفر ورزیده است. چه رسد به این که جایگزینی برای آن تعیین کرده باشد.
چه مخالفتی با دین اسلام از این بیشتر که فرقه‌ای بگوید ما آموزه دین اسلام که در وجوب زکات متبلور شده است را قبول نداریم، اعتقاد نداریم. در عوض عشریه را جایگزین زکات می‌کنیم. این همه آیه در قرآن پیرامون پرداخت زکات است، این فرقه تنها یک آیه در مورد عشریه بیاورد! این همه روایت پیرامون زکات وجود دارد، این فرقه برای اثبات حقانیت خود تنها یک روایت صحیح از پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) پیرامون عشریه و جایز بودنش بیاورند! دیگر نقدی و بحثی نخواهد بود. چگونه یک انسان خود را مسلمان می‌داند تسلیم امر خدا و رسول خدا (ص) می‌داند در حالی که امر خدا و رسولش را اطاعت نمی‌کند بلکه بدتر، جایگزینی برای امر خدا و رسول (ص) می‌آورد چون فلان بن فلان گفته است که عشریه بدهید خدا و پیغمبر گفته زکات بدهید! می‌گویند؛ شارعان دین برای خودشان گفته‌اند! باطل گفته‌اند! فقط منِ بزرگِ فرقه که ضعف و نقص دارم، حق می‌گویم! خدای حی لایموت که کامل و بی نقص است درست و حق نمی‌گوید! اما انسان ضعیفی که نمی‌تواند جلوی بیماری و مرگش را بگیرد حق می‌گوید؟! جاهلیت مدرن به کجا انسان‌های عامی را سوق می‌دهد که فرمان خداوند را که بی نقص و جامع است را کنار می‌گذارند و به فرمان انسان پر نقص و پر خطا می‌رود!
