دائرة المعارف معنویت راستین
Related Articles
هر یک از این حرکات و ارکان و کلماتی که در نماز می‌گوییم رمز و رازش چیست؟
اگر کسی خداوند را به حکیم بودن قبول داشته باشد و اعتقادش بر این باشد که خداوند علیم و حکیم است پس 
لاجرم خواهد پذیرفت که هیچ یک از عباداتی که دین مقدس اسلام بر مسلمین به عنوان عبادت و تکلیف معرفی کرده است بیهوده و بی حکمت نیست. در نتیجه چه مسلمان و مؤمن حقیقی رمز و راز عبادات را بداند و چه نداند باید عبادات خود را انجام دهد زیرا می‌داند و علم دارد که این عبادات از جانب خداوند واجب گردیده است. اما دانستن همواره بهتر از ندانستن رمز و راز است. علم و دانستن همیشه در اسلام ناب ارزش و دارای اهمیت بوده است.
شیخنا الاستاذ حضرت آیت الله جوادی آملی(حفظکم الله) در یکی از مکتوبات شریفشان رازهای نماز را مطرح می‌سازند که خلاصه آن عبارات این چنین است:
راز تکبیر: تکبیر در معراج بر پیامبر(ص) تحقق یافت و دیگر این که راز تکبیر پاره کردن حجاب است. معنای تکبیر این است که خداوند برتر از آن است که به حس، تخیل، توهم و یا به تعقل آید.
راز قیام: قیام اعلام آمادگی با دشمن با نیرویی که او را بترساند، برای این که حالت ایستادن نیرومندترین حالت برای انسان است و دیگر این که ایستادگی در برابر هر بلای آشکار و پدیده‌های سخت و ناراحتی‌های غمبار.
راز رکوع: رکوع خم کردن پشت و کشیدن گردن به علامت آماده بودن برای جانبازی است. به خدا ایمان دارم هر چند گردنم زده شود و نمادی از فروتنی و تسلیم در آستانه و ساحت ربوبی محسوب می‌شود.
راز سجده: راز سجده اول این است که به ذهنت خطور دهی که خدایا مرا از زمین آفریدی، وقتی سر از سجده برداشتنی معنی آن این است که مرا از زمین بیرون آوردی. معنی سجده دوم آن است که به قلبت خطور دهی بار دیگر (روز قیامت) مرا از خاک بیرون می‌آوری، سجده نهایت بندگی در برابر خداوند است و نزدیک‌ترین حالت و جایگاه بنده به خداوند حالت سجده است. سجده خواستگاه عروج است.
راز قنوت: قنوت نمایانگر خضوع است. زیرا قنوت یعنی عجز و ناله و مویه؛ قنوت یعنی ترک محبت دنیا و توجه به اخلاص در برابر خدا چون خداوند جواد است آرزومندانش را ناامید و گدایان درگاه خویش را مأیوس نمی‌کند. نمازی که فاقد قنوت باشد کامل نیست.
راز تشهد: راز نشستن در هنگام تشهد بر جانب چپ و قرار دادن پای راست بر کف پاس چپ که امری مستحبی است این است که به قلبت بگذرانی که بار خدایا حق را بپا داشتیم و باطل را می‌رانم و تأویل تشهد: تثبیت ایمان، بازگشت به اسلام و اقرار به بر انگیخته شدن پس از مرگ است. گویا انسان از خوابگاه گور به پا خواسته و به برانگیخته شدن پس از مرگ اقرار می‌کند.
راز تسبیحات اربعه: چهار ضلعی بودن عرش بدان سبب است که تسبیح چهار تا است یعنی (سبحان الله، الحمد لله، لا اله الا الله، الله اکبر). از این رو هر کس با قلب تسبیحات اربعه بگوید به عرش پروردگار رسیده است.
راز سلام: سلام موجب ایمنی و بیرون رفتن از نماز و آزاد شدن و سخن گفتن است. سلام نماز در شب معراج شکل گرفت و به پیامبر(ص) به آن چه باید بگویم ملهم شد.
سلام سوم سلام علیکم به فرشته سمت راست که خوبی‌ها را می‌نویسد و فرشته سمت چپ که بدی‌ها را می‌نویسد می‌باشد و علت سلام دادن با اشاره به سمت راست توجه به فرشته‌ای است که خوبی‌ها را می‌نویسد. سلام را اسامی خاص خدا است.
امید است که با بیان این رازها که در ارکان و عبارات نماز وجود دارد اندکی شما نمازگزاران و مؤمنین عزیز را به این سمت و سو، سوق داده باشیم که باید نماز را با معرفت و با طمأنینه خواند. اگر نماز با عنایت خاص به خالق اقامه گردد، پوستی است که دارای مغزِ خوب است و این مغز و پوست است که اگر در مزرعه دنیا کاشته شود و آخرت به بهترین نحو برداشت می‌شود. نماز همچو پوست یک دانه است که بقیه اعمال صالح به منزلهی مغز آن است. اگر نماز با سایر اعمال صالح عجین شود و انجام پذیرد؛ قطعاً بذر بسیار مناسبی در دنیا کاشته شده است زیرا در روایت آمده است: (الدُّنْیَا مَزْرِعَهُ الاَخِرَه) (دنیا به منزله مزرعه آخرت است.) و در نتیجه مؤمن برداشت خوبی در آخرت خواهد داشت.
نمازِ بدون اعمال صالح و اعمال عبادی دیگر همچو پوست بدون مغز است و اعمال صالحِ بدون نماز هم مغز بدون پوست است که اگر هر یک را به تنهایی در زمین کاشته شوند قطعاً پوسیده می‌شوند و محصول و نتیجه خوبی به بار نخواهد نشست.
