دائرة المعارف معنویت راستین
Related Articles
از فلسفه نماز، روزه، عبادت‌ها… بگید که چرا اینها این جوری واجب شدند و جور دیگری واجب نشدند؟
شیخ صدوق در کتاب علل الشرایع، جلد دوم، یک سلسله علل را درباره‌ی وضو و تیمم و غسل و اوقات و رکعات نماز و 
جهر و اخفاء و قصر و اتمام… را با سند خود از پیامبر(ص) نقل کرده است که این گونه بر میشمارم:
۱ـ علت این که مسح و شستن چهار عضو در وضو واجب گردید چون حضرت آدم(ع) در بهشت به سوی درخت منهیه رفت و بر آن نگاهش افتاد و دستش را به سوی آن دراز کرده، از میوه‌اش خورد سپس پشیمان شد و دستش را به روی جلوی سرش گذاشت گریه نمود، از این رو خداوند به فرزندانش واجب کرد که هنگام وضو صورت و دست‌های خود را تا آرنج شسته و به جلو سر و دو پای خود مسح نمایند.
۲ـ علت این که در تیمم به دو عضو مسح واجب گردید رفع عسر و حرج بود زیرا تیمم بیشتر از دو عضو مسح نمودن موجب مشقت و حرج امت می‌شد.
۳ـ چرا در خروج منی شستن تمام بدن و در بول و غایط شستن مخرج به تنهایی واجب گردید؟ چون منی از تمام بدن خارج می‌شود و شستن تمام بدن در خروج بول و غایط که هر ساعت از فضولات، خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها به وجود آید موجب مشقت و حرج می‌شد از این رو تخفیف داده شد و در آنها شستن جز مخرج واجب نگردید.
۴ـ چرا زن حائض روزه را قضا می‌کند و نماز را قضا نمی‌کند؟ چون روزه در هر سال یک ماه واجب است ولی نماز در هر شبانه روز واجب است.
۵ـ علت این که در مغرب سه رکعت نماز واجب گردید؟ چون حضرت آدم(ع) در آن ساعت توبه کرد و یک رکعت نماز برای خطای خود و رکعت دیگر را برای خطای حوا و رکعت سوم را برای توبه خواند، از این رو خدا در همان وقت سه رکعت نماز را به فرزندان وی اعم از این که در سفر یا در حضر باشند واجب نمود که هنگام استجابت دعا نیز می‌باشد.
۶ـ علت وجوب نماز عشا که بر انبیاء گذشته نیز واجب بود، روشنایی قبر و روز رستاخیز نمازگذار می‌باشد.
۷ـ چرا در صبح پیش از طلوع آفتاب دو رکعت نماز واجب شد؟ چون هنگام طلوع آفتاب کفار بر آفتاب سجده می‌کنند از این رو بر امتم پیش از طلوع آن نماز واجب شد و علت این که بیشتر از دو رکعت واجب نشد چون ملائکه‌های شب و روز در برگشت و فرود آمدن عجله می‌کنند تا هر دو آن را ببینند.
۸ـ چرا نماز ظهر واجب شد؟ فرمود چون هنگام زوال آفتاب از مدار تمام موجودات به خدا تسبیح می‌کنند از این رو خدا بر امتم در آن وقت نماز را واجب گردانید.
۹ـ چرا نماز عصر واجب شد؟ چون حضرت آدم(ع) در آن زمان از میوه درخت منهیه خورده از بهشت خارج شده بود. از این رو خدا به فرزندان او در همان وقت نماز را تا روز قیامت واجب گردانید.
۱۰ـ چرا نماز مغرب و صبح در سفر شکسته نمی‌شود و نماز ظهر و عصر و عشا شکسته خوانده می‌شود؟ فریضه ظهر و عصر و عشا نخست دو رکعت بود و دو رکعت دیگر بر آنها افزوده شده بود که آن در سفر نقض گردید. در مورد مغرب چون نخواستم حکم آن را دو بار نقض نمایم.
۱۱ـ چرا نماز صبح و مغرب و عشاء با جهر و نماز ظهر و عصر به صورت اخفاء خوانده می‌شوند؟ چون پیامبر(ص) وقتی که به آسمان رفت و نمازهای پنجگانه را نخست در آنجا خواند و در موقع خواندن نماز مغرب و عشا چون ملائکه‌ها شرکت داشتند به وی امر شد آنها را بلند خواند تا فضیلت پیامبر(ص) بر ملائکه آشکار شود وقتی که فجر شد با جهر خواندن نماز صبح نیز واجب گردید تا فضیلت پیامبر(ص) بر مردم مانند ملائکه آشکار شود.
۱۲ـ چرا نماز میت پنج تکبیر دارد چون در شبانه روز پنج مرتبه نماز واجب است تا هر تکبیر مقابل نماز یک وقت قرار گیرد.
۱۳ـ چرا کعبه را کعبه گویند؟ چون در وسط دنیا قرار گرفته است.
۱۴ـ چرا سرزمین منی را منی گویند؟ چون جبرئیل به ابراهیم(ع) فرمود: هر چه از خدای خود می‌خواهی بخواه. حضرت ابراهیم(ع) در دل خود به عوض پسرش اسماعیل تمنای گوسفند نمود.
۱۵ـ چرا عرفات را عرفات گویند؟ چون جبرئیل روز عرفه پس از زوال آفتاب به ابراهیم و به آدم گفت: (اِعْتَرِفْ بِذَنْبِکَ وَ اَعْرِفْ مَنَاسِکَک) به گناه خود اعتراف نما و مناسک خود را بشناس.
۱۶ـ چرا آدم را آدم گویند؟ چون از ادیم (روی زمین) خلق شده است.
۱۷ـ چرا انسان را انسان گویند؟ چون فراموش کار است… .
بسیار عالی