دائرة المعارف معنویت راستین
Related Articles
استعاذه
استعاذه در لغت به معنای «الالتجاء إلى الغیر و التّعلّق به»[۱] (پناه بردن، پناهنده شدن به دیگری و تعلق داشتن به 
او.) هم چنین استعاذه در اصطلاح، به معنای پناه بردن به خداوند از شر شیطان رانده شده است. این که سالک الی الله از شر وسواس و القائات شیطانی به خداوند رحمن و رحیم پناه ببرد. از دست دشمن قسم خورده خود، به کسی پناه ببرد که به خاطر کینه‌ای که از خداوند در جریان عبودیت دارد از عابدان الهی انتقام می‌گیرد و خداوند هم پناهگاه خوبی است برای پناه جویان به او.
سالک مجاهد، ناگزیر از پناه بردن به خداوند است. زیرا در روایتی از رسول اکرم(ص) آمده است که وسواس شیطان هم چون خون در رگ‌های انسان جریان دارد.
«إن الشیطان یجری فی إبن آدم مجری الدم فضیقوا مجاریه بالجوع»[۲]
(نفوذ شیطان در وجود آدم مثل خونی است که در رگ‌های او جریان دارد. راه های نفوذ آن را با گرسنگی مسدود نمائید.)
مطابق فرمان خداوند، یکی از بهترین راه های مقابله با شیطان، پناه بردن به درگاه الهی است تا انسان از شر شیطان در امان باشد.
«وَ إِمَّا یَنْزَغَنَّکَ مِنَ الشَّیْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ»[۳]
(و چنانچه بخواهد از طرف شیطان در تو وسوسه و جنبشی پدید آید به خدا پناه ببر که او به حقیقت شنوا و دانا است.)
«وَ قُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزاتِ الشَّیاطِینِ * وَ أَعُوذُ بِکَ رَبِّ أَنْ یَحْضُرُونِ»[۴]
(و بگو بار پروردگارا! من از وسوسه و فریب شیطان به سوی تو پناه می‌آورم. * و هم به تو پناه می‌برم بار خدایا از آن که شیاطین به مجلسم حضور به هم برسانند.)
خداوند می‌فرماید «اِسْتَعِذْ» پناه ببر. دستور الهی است که با فعل امر صادر شده است. امر الهی، دلیل بر تحقق وظیفه سالک و عبد است که در برابر نزغ یا وسوسه شیطان باید به خداوند پناه ببرد. وگرنه از نظر ایمانی و اعتقادی آسیب می‌بیند. چراکه آن وسوسه‌ها به مرور در او اثر خواهد کرد.
ادامه مطالب در مورد استعاذه در کتاب «سایه باوران» تألیف دکتر دریاکناری
[۱] المفردات، راغب اصفهانی، ص ج ۱، ص ۵۹۶، کتاب العین، ج ۲، ص ۲۲۹، لسان العرب، ج ۳، ص ۴۹۸، مجمع البحرین، ج ۳، ص ۱۸۴، قاموس قرآن، ج ۵، ص ۶۸.
[۲] تفسیر القرآن الکریم، ملا صدرا، ج ۳، ص ۲۷۹، تفسیر المحیط، ج ۴، ص ۱۹۴، تفسیر روح البیان، ج ۶، ص ۲۵۵، کشف الاسرار، ج ۱، ص ۴۸۵، مفاتیح الغیب، ج ۱، ص ۸۵، مجمع البحرین، ج ۶، ص ۲۳۰.
[۳] سوره اعراف، آیه ۲۰۰، فصلت، آیه ۳۶.
[۴] سوره مومنون، آیه ۹۷ و ۹۸.
